François Couperin Le Grand
Kompozycje dla: Głos
#
4 Versets d'un motet7 Versets du motet composé de l'ordre du roy, 1704 (Wersety 7 motet złożony z rzędu króla, 1704)7 Versets du motet composé de l'ordre du roy, 1705 (Wersety 7 motet złożony z rzędu króla, 1705)A
Ad te levavi oculos meosD
Domine salvum fac RegemL
Lauda Sion SalvatoremLaudate pueri (Laudate Pueri)Leçons de ténèbres (Lekcje ciemności)M
Mottets à voix seule, deux et trois parties et symphoniesMusique vocale religieuseQ
Qui dat nivem sicut lanamR
Regina cœli lætareRespice in me (Respice we mnie)S
Salve ReginaSalvum me fac DeusSecular Vocal Works (Świeckich utworów wokalnych)T
Tantum ergoTrois vestales champêtres et trois polissonsU
Usquequo DomineÉ
Élévations et motets (Elewacje i motety)WikipediaFrançois Couperin zw. Le Grand (ur. 10 listopada 1668 w Paryżu, zm. 11 września 1733 tamże) – francuski kompozytor epoki baroku.
Pochodził ze znanego rodu kompozytorów i muzyków. Uczył go ojciec, Charles Couperin, który umarł, gdy François miał 10 lat. Po śmierci ojca uczył go Jacques Thomelin. W 1685 został organistą w kościele świętego Gerwazego (Saint-Gervais) w Paryżu, stanowisko, jakie odziedziczył po ojcu miało przejść dalej na jego kuzyna – Nicolasa Couperina. Inni członkowie rodziny trzymali tę samą pozycję w późniejszych latach. W 1693 Couperin został po Thomelinie organistą w Chapelle Royale (Kaplica Królewska) oraz nadwornym muzykiem króla Ludwika XIV. W 1717 Couperin stał się organistą i kompozytorem dworu z tytułem ordinaire de la musique de la chambre du Roi. Wraz z innymi nadwornymi muzykami Couperin przygotowywał cotygodniowe koncerty niedzielne. Wiele z tych koncertów miało formę suit na skrzypce, wiolonczelę, obój, fagot i klawesyn, na których to instrumentach sam grał biegle. Był również nauczycielem muzyki w Wersalu, nadwornym klawesynistą i organistą kościoła Saint-Gervais w Paryżu. Przez całe życie mieszkał w Paryżu, bardzo rzadko opuszczając na dłużej miasto. Zmarł tamże w 1733 roku.
Couperin jest uważany za, obok mistrzów wczesnego baroku
Jeana-Baptiste'a Lully'ego i
Marca-Antoine'a Charpentiera, najwybitniejszego francuskiego kompozytora epoki baroku. Konserwatywna w XVII wieku muzyka francuska, cechująca się brakiem zainteresowania najnowszymi osiągnięciami muzyki włoskiej, szukająca własnego stylu, skłaniała się na początku XVIII wieku w stronę melodyjnego, przepełnionego ornamentami nurtu rokoko. François Couperin przezwyciężał zachowawczość muzyki francuskiej, z wielkim kunsztem łączył charakterystyczne cechy muzyki francuskiej z włoskim concerto. Wybitnym tego przykładem są zbiory sonat zespołowych "Les Goûts réunis" ("Style ponownie połączone") czy Le Parnasse, w których Couperin niezwykle odważnie jak na tamte czasy naśladuje styl Corellego. Wysiłki w stronę konstruktywnego "łączenia stylów" szybko podjęli inni wybitni kompozytorzy, m.in.
Jean-Marie Leclair. François Couperin był, obok młodszego o 15 lat
Jeana-Philippe'a Rameau, najwybitniejszym tzw. klawesynistą francuskim. Jego traktat "L'Art de toucher le clavecin" (1716) stanowi kamień milowy dla praktyki gry na instrumentach klawiszowych. Było to jedno z najbardziej autorytatywnych dzieł teorii muzyki w XVIII wieku. Couperin porusza w nim kwestie prawidłowego ozdabiania, argements, krytykuje nadmierne stosowanie arpeggiów w lewej ręce, uczy stosowania obu manuałów klawesynu czy użycia kciuka.
Dzieła klawesynowe Couperina podziwiał
Johann Sebastian Bach i, dużo później
Maurice Ravel, który upamiętnił ich kompozytora z Le Tombeau de Couperin (Nagrobek Couperina).
Twórczością Couperina inspirował się
Johannes Brahms pisząc swe utwory na fortepian. Wykonał również jego muzykę publicznie i przyczynił się do pierwszego kompletnego wydania "Piéces de clavecin" przez Friedricha Chrysandera w 1880 r.
Utwory klawesynowe ze swoim bogactwem nastrojów i ilustracyjnością zainspirowały również
Richarda Straussa do orkiestracji niektórych z nich.
Jordi Savall, wskazał na Couperina jako na "muzyka-poetę", który uwierzył w Muzykę (przez duże M) wyrażającą się w poezji i prozie. Uwierzył, że jeżeli wchodzimy do poezji muzyki, odkrywamy, że jest to piękniejsze niż piękno absolutne.