Kompozytorzy

Uuno Klami

Fortepian
Orkiestra
Barkarola
Suita
według popularności
Barcarole, Op.5 (Barkarola, Op.5)Kalevala Suite
Wikipedia
Uuno Kalervo Klami (ur. 2 września 1900 w Virolahti, zm. 29 maja 1961 tamże) – fiński kompozytor i pianista.
W 1915 został przyjęty do Helsińskiego Instytutu Muzycznego (aktualnie Akademia Sibeliusa), gdzie studiował z przerwami do 1924 u Erkkiego Melartina (kompozycję), Leeviego Madetoi (historię muzyki) i Ilmara Hannikainena (fortepian).
W latach 1924–1925 przebywał w Paryżu, gdzie korzystał z konsultacji udzielanych mu przez impresjonistę Florenta Schmitta. Mógł też nawiązać wówczas znajomość z Mauricem Ravelem, którego muzyka na zawsze stała się obiektem jego podziwu. Silnie oddziaływały na niego również kompozycje Igora Strawinskiego, Siergieja Prokofjewa, Arthura Honeggera oraz współczesna muzyka hiszpańska.
W latach 1928–1929 kontynuował studia kompozycyjne w Wiedniu u Hansa Gála. Nie miał bezpośredniego kontaktu z modernistyczną Drugą Szkołą Wiedeńską, a jego zainteresowanie muzyką dodekafoniczną było stymulowane jedynie wiedeńskimi wizytami Ravela i Béli Bartóka.
Po powrocie do Finlandii skupił się głównie na twórczości kompozytorskiej, choć zajmował się także krytyką muzyczną, publikując w czołowej fińskiej gazecie „Helsingin Sanomat” (1932–1959). W latach 1938–1959 otrzymywał rządowe stypendium twórcze.
W 1949 był członkiem założycielem Finnish Society for Contemporary Music, które od 1951 jest fińskim oddziałem Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (ISCM). Od 1959 zasiadał w Suomen Akatemia jako przedstawiciel muzyki. Zastąpił na tym stanowisku Yrjö Kilpinena. Odznaczony został krzyżami komandorskimi Orderu Białej Róży Finlandii i Orderu Lwa Finlandii.
Zmarł na atak serca w maju 1961. Został pochowany na cmentarzu Hietaniemi w Helsinkach.
Klami zaczął komponować już w czasie studiów w Instytucie Muzycznym w Helsinkach. Jego kwartet fortepianowy (1922), kwintet fortepianowy i suita na kwartet smyczkowy zwróciły uwagę współczesnych mu krytyków ze względu na swój modernizm i francuskie wpływy. W Paryżu zafascynował się różnorodnością muzyki tradycyjnej. Wykorzystywał jazz w swoim I Koncercie fortepianowym Une nuit à Montmartre (1925) i w Rag-Time & Blues (1931), zainspirowany tradycyjną muzyką hiszpańską napisał Habanerę na orkiestrę (1926), natomiast swoją fascynację Dalekim Wschodem wyraził w Kolme kiinalaista laulua (Three Chinese Songs, 1928, zaginione).
Wzorem kompozytorów hiszpańskich i Strawinskiego (z jego okresu rosyjskiego) Klami zwrócił się ku tradycjom fińskim, odkrywając je na nowo ze współczesnego punktu widzenia. Rezultatem była Karjalainen rapsodia (Karelian Rhapsody, 1927), utwór, w którym stworzył swoje własne motywy ludowe. Podobna w charakterze była bardziej znana Kalevala-sarja (Kalevala Suite, 1932/1943) – mistrzowsko zinstrumentalizowana suita będąca rodzajem utworu choreograficznego z recytatorem, czerpiąca z tradycyjnego fińskiego poematu epickiego Kalevala. W swojej formie nawiązywała do prymitywizmu Święta wiosny Strawinskiego.
Klami preferował neoklasycystyczną estetykę, charakterystyczną dla kultury francuskiej (Ravel), rosyjskiej (Strawinski) i hiszpańskiej (de Falla). Tym samym odseparował się od fińskich modernistów lat 20. i do końca życia był przez kolegów kompozytorów uważany za postać nieco anachroniczną. Był jedynym znaczącym kompozytorem fińskim, aktywnym w latach 50., który odrzucił dodekafonię i postępowość, pozostając przy tonalności i fundamentalizmie. „Jego radykalizm był bardziej ukierunkowany na estetyczne i filozoficzne podstawy kompozycji niż na muzyczny idiom. Jakkolwiek nowoczesna była jego muzyka, nigdy całkowicie nie porzuciła poczucia tonalności” (Helena Tyrväinen).
Dzięki temu Klami był w Finlandii uważany za drugiego po Sibeliusie największego fińskiego kompozytora. I mimo iż jego stylistyka, genialna orkiestracja oraz ciepła, żywa barwa znacząco odbiegały od emocjonalnego idiomu Sibeliusa, jego muzyka cieszyła się niezmiennym powodzeniem z krótką przerwą w latach 60.