Sonata fortepianowa nr 23 f-moll op. 57
Ludwiga van Beethovena, znana jako "Appassionata" – obok sonat
Waldsteinowskiej op. 53 i
Les Adieux op. 81a najważniejsza sonata fortepianowa środkowego okresu twórczości tego kompozytora, a zarazem jedna z najsłynniejszych sonat w historii muzyki. Została skomponowana w latach 1803-05 (-06?) i dedykowana księciu Franzowi von Brunsvikowi. Pierwsze wydanie Sonaty miało miejsce w lutym 1807 r.
Appassionata składa się z trzech części; część III następuje attacca, tj. bez przerwy po części poprzedzającej.